Scientia, Fortitudo et Virtus (Bilgi, Cesaret ve Fazilet)

29 Eylül 2016

Bilim Üzerine Münazara: Amerikan Başkanlık Adaylarına Bilim Politikaları ile İlgili Sorular ve Adayların Verdikleri Cevaplar

Kasım ayında Amerika Birleşik devletlerinde başkanlık seçimi var. Seçime 4 parti katılsa da, başkanlığa ya Cumhuriyetçi Parti ya da Demokratik Partinin adayı seçilecek. 

Cumhuriyetçi Partinin adayı zengin iş adamı Donald Trump, Demokratik Partini adayı ise daha önce Amerikan Başkanlığını yapmış olan Bill Clinton'un eşi Hillary Clinton.

Science Debate (Bilim Münazarası) organizasyonu adaylara cevaplamaları için bilimle ilgili 20 soru sordu. Ülkemizde de siyasetçilerin Allah'ın her günü toplumun moralini bozan münakaşalardan çok bu tür münazaraları yapması dileği ile, adayların vermiş oldukları cevaplardan ilkini Türkçe olarak aşağıda özetliyorum: 

Amarikan Başkan Adaylarının Bilim, Mühendislik, Teknoloji, Sağlık ve Çevre Sorunları ile İlgili 20 Soruya Vermiş Oldukları Cevaplar

1. Soru. Bilim ve Mühendislik İkinci Dünya Savaşından beri ABD ekonomisinin zenginliğinin yarısından sorumlu olmuştur. Ancak bazı raporlar bu alanlarda Amerika'nın sürekli liderliğini sorgular hale getirmiştir. Amerika'nın yeniliklerin öncüsü olmaya devam etmesini hangi politikalar sağlayacaktır?

Hillary Clinton: Eğitim, araştırma ve ticarileştirme Amerikan başarısının anahtarı olmuştur. Başkan olarak, Amerika'nın yeniliklerin öncüsü kalmasını sağlamak, kamu-özel ortaklıkları ile ekosistemin çekirdek elemanlarını güçlendirmek ve kolaylaştırmak için çalışacağım.

Amerika'nın bilimde öncü rolünü devam ettirmesi etkili bir okul öncesi eğitim ve ilk ve orta öğretimde nelerin öğretildiğine bağlı. Amerikan öğrencileri kuvvetli bir Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) eğitimi almalılar.


Temel ve uygulamalı bilimler yenilikçiliğin motorlarıdır. Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesi ve sanayiye aktarılması gerekir. Böylece yenilikçilik teşvik edilecektir. Üniversitelerin "teknoloji transferi", sağlık sektörünün "translasyon" dedikleri ortamların oluşturulması gerekir. İcat ve ürünlerin ülkemizde yapılması için bilim politikaları geliştirilecektir.


Donald Trump: Her ne kadar bütçe sınırlamaları varsa da, Amerikalıların daha, sağlıklı, daha zengin olmaları için serbest teşebbüs ortamı yaratacağız. Bilim ve teknoloji eğitimini yenlikçi fikirlerin ürüne dönüşmesi yönünde destekleyeceğiz.

Diğer 19 soru ve cevapları için aşağıdaki linki tıklayınız:

Sciencedebate

10 Eylül 2016

Gen Sürümü: Toplulukları Çökme veya Yükselmeye Doğru Sürükleme...

Gene sürümü istenen gen(ler)i belli yönde değiştirip uyararak tüm bir popülasyonu değiştirme anlamında kullanılıyor. Değişiklikler gen ilavesini, bozmayı veya modifiye etmeyi içerir. 

Böylece popülasyonların üreme kapasitesi bu çeşit bir genetik mühendislik uygulaması ile düşürülebilir veya onların tamamen ortadan yok edilmesi sağlanabilir. 

"Gen sürümü mühendisliği" şimdilik sadece eşeyli üreyen canlılarda mümkün olup, bakteri ve virüslerde henüz mümkün değildir.

Peki bu sürücü genler nasıl ortaya çıkmaktadır?

Fazla detaylara girmeden anlatırsak...

Bazı aleller (gen kopyaları) geliştirdikleri moleküler mekanizmalarla normalde %50 şansla taşınmanın çok üzerinde (% 100'e yakın) bir şansla taşınma (bir sonraki nesle geçme) özelliği gösterirler. Bu durum onlara gen sürüm özelliği kazandırır.

Aynı özelliklere sahip sentetik (yapay) genetik modüller, laboratuar popülasyonlarının geliştirilmesinde kullanılabilecek güçlü bir tekniktir. Bu teknikle yabanıl tip popülasyonlar da değiştirlebilir. Örneğin, zika virüsü ve malarya (sıtma)'yı yayan sivrisineklerle mücadele etmede veya herbisit ve pestisit dirençliliğini yok etmede bu teknik kullanılabilir.


                                  (Büyütmek için resmin üzerini tıklayın)

Birkaç moleküler mekanizma ile gene sürümü başarılabilir. Sentetik gen sürümünde en yaygın yol endonükleaz (DNA'yı kesen enzimler)-tabanlı gen sürümüdür. Bu mekanizmayı mümkün kılacak teknoloji ise yine yeni bir buluş olan CRISPR-Cas görünüyor (CRISPR-Cas konusundakiş yazılarımı burada ve burada ve burada okuyabilirsiniz).

İstenen gen veya genlerin yanlı bir biçimde belli yönde sapması (kalıtım) mümkün olduğunda, bu tekniğin biyoteknoljide büyük bir çığır açacağı düşünülmektedir. Ancak, gen sürümü ile oluşturulan organizmaların çevreye salınması ve oradaki etkileri büyük bir etik tartışmayı da beraberinde getirecek gibi.

Henüz çok yeni olan bu teknoloji tam olarak pratiğe aktarıldığında, mikropların antibiyotik dirençliliğinden, bitki ve parazitlerin herbisit ve pestisit dirençliliğine kadar günümüzün baş belası bir çok hastalık ve haşere ile mücadelenin  mümkün olabileceğini düşünüyorum.

Böylece, hastanelerde esas hastalığından kurtulup basit bir enfeksiyonla hayatını kaybeden, çoğunluğu Afrika'da olmak üzere sıtma ve diğer parazitik hastalıklardan ölen insan ve diğer organizmalar için bu yeni bilim yeni bir ışık ve umut kaynağı olacak gibi görünüyor.