Scientia, Fortitudo et Virtus (Bilgi, Cesaret ve Fazilet)

31 Ocak 2018

Türkiye'de Doktora: Sayısal Veriler...

12345678 9101112131415161718


MEZUN DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK ALANDA, ÜNİVERSİTELERDE VE ENDÜSTRİDE İŞ OLANAKLARINI ARTIRMA ÇALIŞMALARI
(Doktora Öğrencileri İçin İş Marketler - Job Markets)
Türkiye'de üniversiteler ihtiyaçları olan alanlarda akademik ilanları ulusal basında ve kendi web sitelerinde yayınlamakta, başvuruları almakta ve oluşturulan jürilerce uygun görülen öğretim görevlisini bünyelerine katmaktadır. Bu yapının üst ayağı YÖK'te yapılan kadro çalışmalarıdır.

Halbuki sürecin bir başka boyutu özellikle doktorasını yeni bitirmiş, akademiye veya endüstriye katılarak alanında ilerlemek isteyen yüzlerce genç akademisyen adayından üniversitelerimiz haberdar olamamaktadırlar. Bu amaçla özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Avrupa'da genç akademik grubun tanınmasını sağlayan –İş Marketler- tanıtım ve iş marketleri bu alanda yön verici ve destekleyici olmakta ve çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tanıtımda doktorasını bitirmiş genç aday bir fotoğrafıyla birlikte kendi özgeçmişini, tez konusunu, danışmanının ve tez hocasının kim olduğunu ve çalışma alanlarını detaylı bir şekilde tanıtmaktadır. Bu tanıtımda özellikle doktorantın araştırma potansiyeli ve araştırma ilgi alanı öne çıkarılmalıdır. Bu tanıtım, akademiye, endüstriye ve de uluslararası görünüme açık olacaktır. Dolayısıyla doktoralarını tamamlamış, akademinin en genç kitlesine ciddi bir görünürlük ve tanınırlık sağlayacaktır.

Yükseköğretim Kurulu 2017 yılından itibaren kendi web sayfasında böyle bir çalışmayı başlatmanın hazırlığındadır. Ayrıca üniversitelerimize kendi web sayfalarında kendi yetiştirdikleri doktora öğrencilerini akademik alanlarına göre tanıtan sayfalar açmalarını önerecektir.

Böylece arzu ettiğimiz özellikle ülkenin Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde öğretim üyesi, akademisyen ve araştırmacı bulmakta zorlanan üniversitelerimiz doğrudan bu doktorantlarla görüşebilecek veya kümülatif araştırma gruplarının oluşması sağlanacaktır. Ayrıca sadece ulusal değil uluslararası akademi dünyası da ülkemizde yetişen bu gruba ulaşabilme olanağı elde edecektir.

Web sayfası dışında senede iki kez doktorantların üniversitelerle yüz yüze tanışmasını sağlayacak çeşitli toplantılar düzenlemek de planlarımız arasındadır. Yüz yüze yapılacak toplantılara yurt dışından da birçok dekan ve rektörün katılımını sağlayacağız.
Bu katılımla genç akademisyen adaylarının akademide birlikte çalışmalarının güçlenmesi, iletişimlerinin artması ve uluslararası bağlantılar kurabilmeleri de hedeflerimiz arasındadır.

Kaynak: YÖK, 100/2000 Projesi

100/2000 YÖK Doktora Programları Projesi
Küresel rekabet ortamında ülkelerin pozisyonlarının belirlenmesinde yükseköğretim odaklı süreçlerindeki performanslarının etkisi önemlidir. Bu kapsamda birçok ülkede yükseköğretim odaklı rekabete açık ve özellikle araştırmacı insan kaynağının geliştirilmesine yönelik programlar başlatılmıştır, bunlardan bazıları aşağıdadır:
Almanya Excellence Initiative
Çin Project 985 ve Project 865
Kore Brain Korea 21 programme
Japonya Global 30
Tayvan Top Universities Project
Rusya 5-100 Project

Türkiye'nin 2023 yılı için ekonomide bilimdeki hedefleri kapsamında, yükseköğretim odaklı olarak önüne koyduğu stratejilerin başında:
· Bilgi transferi ekosisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi,
· Eğitim ve insan kaynakları sisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi, gelmektedir.

Bu konuda özellikle 2011 yılından sonra birçok kurum tarafından çalışmalar başlatılmıştır. Ancak sürecin en önemli girdisini oluşturacak nitelikli insan kaynağının nicel ve nitel kapsamda geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Mühendislik ve teknolojide doktora alanı olarak seçtiğimiz başlıklar, çalışılacak konuların ekonomik refah için bir üretim getirmesi, ekonomik ve toplumsal faaliyet alanlarına uygulanabilir olması ve uygulandıkları alanlarda üretkenliğin artmasının sağlanabilmesi hedeflenmektedir. Yarının dünyasında iddia sahibi olmanın yolu buradan geçmektedir ve YÖK bunu bir stratejik hedef olarak benimsemiştir. "Kalite güvencesi" kavramı, yükseköğretimin ve onun en önemli görevlerinden biri olan araştırmanın uluslararasılaşmasında aranılan ciddi bir değerdir. YÖK, 100/2000 Projesi sadece mali bir fonlama kaynağı olarak görülmeyecek, aynı zamanda kalite kavramını doktora sürecinin her döneminde takip edecektir. Çünkü, doktora (PhD) uluslararası bir kavramdır. Mobilitenin ve disiplinler arası çalışmanın bu kadar önde olduğu bir dönemde doktora programlarının da uluslararası eğitim değerleriyle yürütülmesi şarttır. 100/2000 Projesi'nin, üniversitelerimizde doktora kariyerini bugünkü olduğundan daha da öne taşıyacağını ümit etmekteyiz. Ülkemiz doktoralı insan kaynağı oranında 1000 kişiye 0.4 doktoralı insan kaynağı düşmektedir. Bu oran Çin'de, 2.2, ABD'de 1.7, Avrupa Birliğinde 1.5, Güney Kore'de 1.4, Kanada'da 1.2, Japonya'da 1.1'dir.

100 / 2000 Programı bu amaca yönelik olarak ülkemizin ihtiyaçları ve gelişim alanları dikkate alınarak uzun ve katılımcı bir yaklaşımla tasarlanmıştır ve geleceğe yönelik etkin bir projedir. Bu program kapsamında ülkemizin öncelikli alanlarına yönelik 100 alanda 2000 doktoralı insan kaynağı yetiştirilecektir. Bu insan kaynaklarının istihdamı ise sadece akademiye yönelik olmayıp, özellikle kamunun ve özel sektörün de gelişimi odaklı süreçlerine de ciddi yararlar sağlayacaktır.

Özetle 100 / 2000'in amacı hedefler doğrultusunda seçtiğimiz belirli alanlarda yetkinleşmektir. Şimdi bu genç ve dinamik nesile bunu tam olarak ifade etmeyi ve sürdürülebilir kalkınmayı önüne hedef koymuş Türkiye'de rol sahibi olabilmeleri için onları yetiştirdiğimizi anlatabilmemiz gerekmektedir. Çünkü Türkiye'nin bu alanlardayetkin bilim adamları olmalıdır.

2023 için çizilen vizyonda "net katma değerini kendi beyin gücüne dayanarak artırabilen" bir Türkiye hedeflenmektedir.

Hangi Alanlarda Verilmektedir?
1. TEMEL BİLİMLER VE MÜHENDİSLİK (Üst Alan)
01.01. Bulut / Nesnelerin İnterneti / Sosyal Ağlar / Büyük Veri (Alan)
01.01.01. Bilgi Güvenliği
01.01.02. Siber Güvenlik
01.01.03. Kriptoloji
01.01.04. Veri Madenciliği ve Veri Depolama
01.01.05. Veri Analitiği
01.01.06. Örüntü Tanıma Analizi
01.01.07. Biyometri ve Mahremiyet
01.01.08. Yüksek Başarımlı Hesaplama
01.02. Havacılık ve Uzay (Alan)
01.02.01. Hava ve Uzay Araçları Tasarımı
01.02.02. İtki Sistemleri
01.02.03. Otonom İnsansız Hava Araçları
01.03. Sağlık ve Moleküler – Hücresel Mühendislik (Alan)
01.03.01. Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği
01.03.02. Biyomedikal Ekipmanlar (Tıbbi Cihazlar)
01.03.03 . İnsan Beyni ve Nörobilim
01.03.04. Nörogenetik
01.03.05. Gıda-Metabolizma Etkileşimi
01.03.06. Nanobiyoteknolojik Güdümlü İlaçlar
01.03.07. Biyosensörler
01.03.08. Biyoenformatik
01.03.09. Aşı Çalışmaları
01.03.10. Translasyonel Tıp
01.04. Gıda Teknolojileri (Alan)
01.04.01. Organik Tarım
01.04.02. Gıda Biyoteknolojisi
01.04.03. Gıda Güvenliği ve Gıda Güvencesi
01.05. Ulaştırma Akıllı Ulaşım Sistemleri (Alan)
01.05.01. Sürdürülebilir ve Akıllı Ulaşım
01.06. Enerji Teknolojileri (Alan)
01.06.01. Hidrojen ve Yakıt pilleri
01.06.02. Güç ve Depolama Teknolojileri
01.06.03. Enerji Depolama ve Enerji Malzemeleri
01.06.04. Yenilenebilir Enerji Kaynakları / Teknolojileri (Güneş Enerjisi, Rüzgar Enerjisi, Jeotermal, Hidrogüç)
01.06.05. Nükleer Enerji
01.07. Robotlar ve Akıllı Sistemler (Alan)
01.07.01. Robot Teknolojileri
01.07.02. İnsan- Bilgisayar Etkileşimi
01.07.03. Yapay Zeka
01.08. Malzeme Bilimi ve Mühendisliği (Alan)
01.08.01. Enerjik Malzemeler Teknolojileri
01.08.02. Yeni 3B Eklemeli Üretim
01.08.03. Akıllı Malzemeler
01.08.04. Biyobenzetim
01.08.05. Sıvı Arıtma Teknolojileri
01.08.06. Çalışanı Koruyucu Malzemeler (PPE)
01.08.07 . Fotonik
01.09. Mikro/Nano/Opto-elektronik ve Yarı İletken Teknolojileri (Alan)
01.09.01. Mikro ve Nanoteknoloji
01.09.02. Sensör Teknolojileri
01.10. Savunma Teknolojileri (Alan)
01.10.01. Savunma Sistemleri Entegrasyonu ve Sistem Mühendisliği
01.10.02. Savunma Bilişimi, Modelleme ve Simulasyon
01.11. Sürdürebilir Çevre Yönetimi Teknolojileri, Ekosistemler ve Sürdürülebilir Yapılı Çevre (Alan)
01.11.01. Sürdürülebilir ve Akıllı Kentler
01.11.02. Sürdürülebilir ve Akıllı Yerleşke
01.11.03. Sürdürülebilir Yapı Malzemeleri ve Teknolojileri
2. SAĞLIK (Üst Alan)
02.01. Tıp - Temel Bilimler (Alan)
02.01.01 . Moleküler Patoloji
02.01.02. Moleküler Farmakoloji ve İlaç Araştırmaları
02.01.03. Tümör İmmunolojisi
02.01.04. Moleküler Onkoloji
02.01.05. Gen Tedavisi ve Genom Çalışmaları
02.01.06. Kanser Epidemiyoloji
02.01.07. Doğal ve Bitkisel Ürünler, Kozmetik Ürünler
02.01.08. Farmakoekonomi ve Hasta Güvenliği
02.01.09. Farmasötik Biyoteknoloji ve İlaç Tasarımı
02.01.10. Fizyopatoloji
02.02. Tıp - Klinik Bilimler (Alan)
02.02.01. Hastane Enfeksiyonları
02.02.02. İnme (Stroke): Nörolojik Motor Rehabilitasyon
02.02.03. Davranış Bilimleri ve Yapay Zeka
02.02.04. Nörofizyoloji
02.02.05. Radyofarmasi ve Nükleer Tıp
02.02.06. Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları
02.02.07. Klinik Beslenme
02.02.08. Moleküler ve Hücresel Gastroenteroloji
02.02.09. Metabolizma ve Kronik Hastalıklar (Obezite, Diyabet ve Ateroskleroz)
02.02.10. Otoinflamatuar Hastalıklar
02.02.11. Afet Tıbbı
02.02.12. KBRN Çalışmaları
02.03. Hemşirelik (Alan)
02.03.01. Psikiyatri Hemşireliği
02.03.02. Diyabet ve Podoloji Hemşireliği
02.03.03. Geriatri Hemşireliği
02.03.04. Acil Hemşireliği
02.03.05. Yoğun Bakım Hemşireliği
03.SOSYAL BİLİMLER (Üst Alan)
03.01. Hukuk (Alan)
03.01.01. Kamu Hukuku
03.01.02. Özel Hukuk
03.02. Sosyal Bilimler (Alan)
03.02.01. Katılım Bankacılığı
03.02.02. Kentsel Dönüşüm Çalışmaları
03.02.03. Yaşlılık Çalışmaları
03.02.04. Yoksulluk Çalışmaları
03.02.05. Göç Çalışmaları
03.02.06. Uluslararası Güvenlik ve Terör
03.02.07. Sosyal Medya Çalışmaları
03.02.08. Psikoloji
03.02.09. Felsefe
03.02.10. Mantık
03.02.11. Eski Türk Dili
03.02.12. Okul Öncesi Eğitim
03.02.13. Özel Eğitim (Yetenekli, Engelli vb)
03.03. Filoloji (Alan)
03.03.01. Ermenice
03.03.02. İbranice
03.03.03. Çince
03.03.04. Rusça
03.04. Yönetim Bilimleri (Alan)
03.04.01. Bilim ve Teknoloji Politikaları
03.04.02. Tedarik Zinciri Yönetimi
03.04.03. Ar-Ge Yönetimi
04. MİMARLIK VE TASARIM (Üst Alan)
04.01.01. Mimarlık
04.01.02. Endüstriyel Ürünler Tasarımı
04.01.03. Şehir ve Bölge Planlama
04.01.04. Restorasyon
YÜKSEKÖĞRETİM KURULU TARAFINDAN DOKTORA PROGRAMLARINA KAYITLI ÖĞRENCİLERE VERİLECEK BURSLARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

19 Ocak 2018

Çok az üniversitenin başardığı: Akademik Mükemmeliyet Merkezi ve Dünya Çapında Olmak!

ranking-univBirçok üniversite için, “dünya çapında olmak” statüsü ya önemli bir başarı ya da kalıcı bir hedeftir. Birinci sınıf üniversite herkes için farklı şeyler olabilir: yenilik merkezi, ekonomik bir motor ve bölgesel veya ulusal prestij ve gurur noktası. Bu nedenle, dünya standartlarında bir başarıdan ne kastedildiğinin anlaşılması kolaydır.
Her ülke birinci sınıf bir üniversite veya üniversiteler ister. Birçok ülke onlarsız  olamayacağını düşünür. Sorun şu ki, dünya çapında bir üniversitenin ne olduğunu kimse bilmiyor ve dünya çapında olmak için nelerin gerektiğini hiçbir ülke bilmiyor.
Bu raporda, bir üniversitenin mevcut kaynakları ile seçkin bir üniversite grubuna girme yolunda ilerleme, değerlendirme ve kıyaslama sağlayacak materyallerin bazılarını kısaca gözden geçireceğiz.
Dünya Ligi Üniversitesi Olmak!
Philip Altbach ve Jamil Salmi, 2011 tarihli “Akademik Mükemmelliğe Giden Yol” kitabında üç temel özellikle “Dünya Çapında Üniversite”yi tanımlıyor:
  1. Üstün beceri ve yeteneklerle donatılmış akademik kadro ve öğrenci profili 
  2. Zengin bir öğrenim ortamı yaratmak ve ileri araştırmaları desteklemek için bol miktarda kaynak
  3. Öngörüyü, stratejik vizyonu ve bürokrasiye aşırı bağımlılık olmaksızın değişiklik yapma esnekliğini destekleyen uygun yönetim prosedürleri.
Dünya çapında olmak için bir üniversite ayrıca, uluslararası bir eğitim-öğretim kadrosu ve öğrenci profili ve küresel bazda istihdam edilebilir mezunlar vermelidir. Benzer şekilde, bir üniversite dünya çapında tanınmak için iş ve uluslararası kaynaklardan gelen yatırımları cezbetmeli ve araştırma ve teknolojik atılımların bulgularından yararlanmalıdır.
Dünya çapında üniversitelerin, bir dizi disiplin ve alanda bilgi yaratma ve yayma, ulusal ve uluslararası seviyede seçkin bir eğitim sunması beklenir.
Tabii ki, hiçbir üniversite kendini “dünya çapında bir üniversite” olarak ilan edemez. Bir üniversitenin akademik statüsü resmi sıralamalarda sunulan objektif değerlendirmeler ile teyit edilmelidir. Bunlara örnek olarak Şanghay Jiao Tong Üniversitesi tarafından hazırlanan “Dünya Üniversitelerinin Akademik Sıralaması” verilebilir; bu sıralamada 3000 üniversite analiz edilir ve ilk 500 sıralamaya tabi tutulur. Benzer şekilde US News tarafından her yıl “En İyi Global Üniversiteler” adı altında atıf etkisi, itibar ve diğer parametrelere göre en yüksek performans gösteren 750 üniversite sıralanır. Bu iki sıralama “Web of Science” verileriyle desteklenmektedir. Ayrıca 2015’ten bu yana, Thomson Reuters’in eski IP & Science şirketi olan Clarify Analytics tarafından üretilen verilere dayalı bir akademik sıralama da bulunmaktadır.
dunya-capinda
Kaynak: The Road to Academic Excellence, World Bank, 2011.
Reuters’in sıralaması, yayınlanan araştırma ve patentleme faaliyetinin etkilerini göz önüne alarak  dünyanın en yenilikçi 100 üniversitesini ve Avrupa’daki ve Asya’daki en yenilikçi üniversiteleri sıralamaktadır.
Bir üniversite, “dünya üniversite” ligine dahil olduğunda bir dizi avantaj elde edebilir: uluslararası tanınırlık, nüfuz, maddi kazanç, yetenek cezbetme, daha fazla kaynak,  beğeni vb. Böylece, bu statüsü sürdürülebilir olacaktır.
Kaynak: World-Class Universities: Choosing the Path, Marking the Progress, Web of Science, Clarivate Analytics, January 2017.